پیام ٢٧ دسامبر ٢٠١٧ بیت العدل اعظم (خطاب به اشخاص)

ترجمه‌ای از از نامۀ دارالانشاء بیت ‌العدل اعظم خطاب به یکی از احبّا (هیئت بین‌المللی ترجمه به زبان فارسی)
٢٧ دسامبر ٢٠١٧
ارسال از طریق الکترونیکی
سرکارخانم …
…
دوست عزیز روحانی،
بیت العدل اعظم نامۀ مورّخ ۲۴ مارس ۲۰۱۷ شما خطاب به یکی از خادمین مرکز جهانی بهائی را دریافت نموده‌اند که در آن سئوالات خود راجع به دیدگاه جامعهء بهائی در مورد تعصّب مذهبی و نحوۀ برخورد با آن در جهان را مطرح نموده‌اید.  مقرّر فرمودند به شرح ذیل مرقوم گردد، امید چنانکه شما را در پاسخگویی به این سؤال کمک کند.
تعالیم بهائی اصل یکتایی خداوند و وحدت جمیع ادیان را با صراحت کامل اعلام می‌دارد.  حضرت بهاءالله تصریح می‌فرمایند که مردم عالم از هر نژاد و هر دینی بدون شک از یک منبع الهی الهام می‌گیرند و بندگان یک خداوند هستند، بنیان‌گذاران ادیان جهان، این مربیان بزرگ عالم انسانی، همگی در یک هدفِ مشترک که متّحد نمودن نوع بشر و پیشرفت تمدّن است شریک و سهیمند.  [این هیاکل مقدّسه] "در یک هوا طائر و بر یک بساط جالس و بر یک کلام ناطق و بر یک امر آمر" می‌باشند.  حضرت بهاءالله مردم جهان را دعوت می‌فرمایند که به "عاشروا مع الأديان كلّها بالرّوح و الرّيحان" عامل باشند و همچنین می‌فرمایند:
اليوم دين‌اللّه و مذهب‌اللّه آنكه مذاهب مختلفه و سبل متعدّده را سبب و علّت بغضا ننمايند.  اين اصول و قوانين و راه‌های محكم متين از مطلع واحد ظاهر و از مشرق واحد مشرق و اين اختلافات نظر به مصالح وقت و زمان و قرون و اعصار بوده.
به علاوه حضرت بهاءالله در مورد تأثیرات زیان‌بار تعصّبات مذهبی این چنین انذار می‌فرمایند "ضغينه و بغضای مذهبی ناريست عالم‌سوز و اطفای آن بسیار صعب مگر يد قدرت الهی ناس را از اين بلای عقيم نجات بخشد" و بهائیان را دعوت می‌نمایند که بکوشند تا "جدال و نزاع مذهبی از بين اهل عالم مرتفع شود و محو گردد."
حضرت عبدالبهاء تأکید می‌نمایند که "اديان الهی بايد سبب وحدت بين بشر گردد و اسباب الفت و محبّت باشد و مروّج صلح عمومی گردد انسان را به كلّی از تعصّب‌ها بيزار نمايد و روح و ریحان بخشد و به عموم بشر مهربانی كند فرق و امتیاز را از ميان بردارد."  و نیز می‌فرمایند "دين بايد سبب الفت و محبّت باشد اگر سبب کلفت گردد لزومی ندارد زیرا دين درمانست و اگر درمان سبب درد گردد لزومی ندارد."  بنا بر این هدف دین واقعی پیدایش ثمرات مفیده می‌باشد و هرگاه به نام دین، نزاع و تعصّب و نفرت ایجاد شود ناشی از تعبیرات نارسای بشری است که با تحرّی حقیقتی که در ذات هر دین است می‌توان بر این مشکل فایق آمد.  همچنین می‌فرمایند "انشاءالله حميّت جاهلیّه و تعصّب مذهبی زائل شود.  همۀ بشر با هم برادر گردند، نفوس در کمال اتّفاق با هم معاشرت نمايند، ملل جهان سرانجام رايت حقيقت بر افرازند، و اديان عالم به خیمۀ وحدت رحمانیّه وارد گردند زیرا اساس اديان الهی حقیقت واحده است." (ترجمه)
تعصّب مذهبی حائل و مانعی عظیم در راه پیشرفت و رفاه نوع بشر است.  این تعصّب همراه با دیگر تعصّبات عدیده در ساختار اجتماع رخنه می‌کند و به نحوی سیستماتیک بر وجدان فردی و جمعی تأثیر می‌گذارد.  تعصّب دینی براستی عمداً و اغلب از طریق دسیسه و تبلیغات با به کار بردن روش‌هایی که حقیقت را نادیده گرفته و منافع شخصی و دستورالعمل‌های سیاسی و غیره را ترویج می‌نماید مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد.  در مستقبل ایّام یک سیستم حکومتی که درخور نوع بشری است که به مرحلۀ بلوغ خود رسیده از چنین طرقی که موجب تفرقه‌افکنی بین مردم به منظور کسب و حفظ قدرت و ترویج منافع گروه‌هایی خاصّ یا قشری معیّن از اجتماع و به قیمت پایمال نمودن منافع دیگران و سوق دادن تودۀ مردم به سوی "تعصّب جاهلیّت که مخرّب بنیان مدنیّت است" اجتناب خواهد کرد؛ بلکه در عوض برای اتّحاد جمیع مردم کوشیده قابلیّت‌‌‌‌ها و منابع را در جهتی سوق خواهد داد که "به اسباب آسایش و راحت و سعادت و معارف و تمدّن و صنایع و عزّت و شرف و علوّ منزلت جمعیّت بشریّه" منجرّ گردد.
بنا بر این نتایج مخرّب تعصّب مذهبی موجب نگرانی شدید جامعۀ بهائی است.  یگانگی نوع بشر البتّه محور مرکزی همۀ تعالیم حضرت بهاءالله است و در عین حال روش اصولی کار و هدف نهایی دیانت بهائی می‌باشد.  ابتلا به بیماری تعصّب مذهبی سبب تأخیر اصلاح عالم که مقصد غایی آیین بهائی است می‌گردد.  به علاوه جامعۀ بهائی خود برای مدّت قریب دو قرن از عواقب مستقیم تعصّب مذهبی به خصوص در زادگاه این آیین رنج برده است.
امّا بهائیان اطمینان دارند که مردم جهان به مرور زمان می‌توانند بیاموزند که بلای تعصّب مذهبی را تضعیف و مآلاً ریشه‌کن سازند.  همۀ مردمان باید از حقّ آزادی وجدان و عقیده و ابراز آن برخوردار باشند و موظّف به رعایت همان حقوق در قبال دیگران می‌باشند.  آن وقت است که می‌توانند با احترام متقابل با یکدیگر تعامل کنند، در ارزشهای مشترک خود یک مقصد همگانی و وحدت عمل بیابند که به بنای جهان بهتری کمک کند.  جامعۀ بهائی به سهم خود می‌کوشد که الگوهایی از چنین مدارا، همکاری و دوستی را به طرق مختلف ترویج دهد.
بهائیان در مقام فرد می‌کوشند تا حیات روزانۀ خویش را با تعالیم الهی تطبیق داده اصول آیین بهائی را در عمل به مورد اجرا گذارند.  بیت العدل اعظم خطاب به بهائیان عالم می‌فرمایند "افکار و اعمال شما باید آن‌چنان عاری از هر گونه تعصّب اعمّ از نژادی، مذهبی، اقتصادی، ملّی، قبیله‌ای، طبقاتی و یا فرهنگی باشد که حتّی بیگانه نیز شما را دوست مهربان انگارد."  اطفال بهائی از ابتدای کودکی می‌آموزند که اساس همۀ ادیان الهی یکی است، بنیان‌گذاران همۀ ادیان را قبول داشته باشند و نسبت به آنان مانند بنیان‌گذار دین خود عشق بورزند و با پیروان همۀ ادیان و یا کسانی که پیرو هیچ دینی نیستند با روح دوستی و شفقت معاشرت ‌کنند.
بهائیان ضمن اجرای امور جامعۀ بهائی می‌آموزند که از موانع سنّتی متداول در اجتماع که موجب جدایی مردم می‌گردد از جمله کشمکش بین افراد از پیشینه‌های مذهبی مختلف فراتر روند.  حضرت شوقی افندی می‌فرمایند که "هر جامعۀ سازمان‌یافته تحت لوای حضرت بهاءالله باید تقویت، تشویق، حمایت و حراست هر اقلّیّت مذهبی، نژادی، طبقاتی یا قومی درون خود را اوّلین وظیفۀ مهم و گریزناپذیر خویش بداند." (ترجمه)  نمونۀ آن تشویق همۀ اقلّیّت‌ها از جمله اقلّیّت‌های مذهبی به مشارکت در امور جامعه است.  مثلاً حضرت شوقی افندی در بحث از اثرات مخرّب تعصّب فرموده‌اند که "اگر تبعیضی روا باشد نباید بر علیه بلکه باید به نفع و در جهت حفظ مصالح اقلّیّت نژادی، طبقاتی و غیره به کار برده شود." (ترجمه)  روش انتخابات بهائی نمادی است از این تعهّد به تشویق اقلّیّت‌ها بدین معنا که وقتی دو نفر رأی مساوی می‌آورند و یکی از آنان متعلّق به گروه اقلّیّت است آن شخص بی‌درنگ بدون لزوم رأی‌گیری مجدّد از اولویّت برخوردار می‌شود.
به علاوه، بهائیان در شهرها و دهکده‌ها در سراسر کرۀ ارض به تأسیس الگویی از زندگی اشتغال دارد که تعداد فزاینده‌ای از مردم، بدون توجّه به پیشینۀ آنان، دعوت می‌شوند تا در آن مشارکت نمایند.  این الگو که نمایانگر انسجامی پویا بین ابعاد مادّی و معنوی زندگی می‌باشد شامل کلاس‌هایی است برای تعلیم و تربیت روحانی کودکان که در آن درکی عمیق از وحدت بنیادین ادیان جهان کسب می‌کنند؛ گروه‌هایی برای کمک به نوجوانان تا بتوانند این مرحلۀ حساس و مهم از زندگی خود را هدایت کنند و در مقابل قوای مخرّبی که به خصوص آنان را هدف قرار داده ایستادگی نمایند؛ حلقه‌هایی برای مطالعه که شرکت‌کنندگان در بارۀ ماهیّت روحانی عالم هستی تفکّر و تأمّل می‌نمایند و قابلیّت خدمت به جامعه و اجتماع را کسب می‌کنند؛ گردهمایی‌هایی برای عبادت دسته‌جمعی که خصیصۀ نیایشی جامعه را تقویت می‌کند؛ و در زمان مناسب انواع فزاینده‌ای از مجهودات برای توسعۀ اجتماعی و اقتصادی.  این الگوی حیات جامعه منتهی به ایجاد جوامع پویا و هدفمند جدیدی می‌گردد که در آن روابط بر اساس یگانگی نوع بشر، مشارکت عمومی، عدالت، و رهایی از تعصّب استوار گشته است.  این جامعه به روی همه باز است.  فرایندی که در حال شکل‌گیری است در پی ترویج همکاری بین گروه‌ها و قابلیّت‌سازی افراد است تا همگی بدون در نظر گرفتن طبقه یا پیشینۀ مذهبی، بدون توجّه به قومیّت یا نژاد، صرف نظر از جنسیّت یا وضعیّت اجتماعی بپا خیزند و به پیشبرد تمدّن کمک نمایند.
موضوع دیگری که جامعۀ بهائی تدریجاً به آن توجّه بیشتری می‌نماید مشارکت در گفتمان‌هایی است که اثرگذار بر رفاه و آسایش عالم انسانی می‌باشد.  کوشش‌های جامعۀ بهائی در این مورد به سوی اشتغال به گفتگوهایی در فضاهای گوناگون در سطح ملّی و بین‌المللی و نیز همکاری با سازمان‌ها و افرادی که طرز فکر مشابه دارند هدایت شده است تا در صورت امکان فرایندهای مشورتی و اصول بنیادینی که بتوان در مورد آن به توافق و تفاهم متقابل رسید استخراج گردند.  برخی از این گفتمان‌ها از جمله نقش دین در اجتماع، هم‌زیستی مسالمت‌آمیز مذهبی، آزادی دین یا عقیده، ضرورت غلبه بر چالش تعصّب مذهبی را مستقیماً مورد توجّه قرار می‌دهد.
در پرتو این نکات، جامعۀ بهائی یکی از مروّجين ویژه و جدّی فعّالیّت‌های بین ادیان از زمان آغاز آن بوده و برای افزایش تفاهم و همکاری میان ادیان در کنار دیگران کار کرده است.  موفّقیّت‌های جنبش تفاهم بین ادیان در نامۀ مورّخ آوریل ۲۰۰۲ بیت العدل اعظم خطاب به رهبران ادیان جهان منعکس است.  در این نامه همچنین تأکید شده که کوشش‌های این جنبش تا به امروز هرچند سازنده بوده ولی برای پاسخگویی مؤثّر به چالش فزاینده تعصّب و افراطی‌گری مذهبی کافی نبوده و نیاز به اقدامات بیشتری می‌باشد.  "با گذشت هر روز این خطر فزونی می‌یابد که شعلۀ تعصّبات دینی چنان آتشی در سراسر جهان برافروزد که عواقب موحش آن خارج از حدّ تصوّر است" و بیت العدل اعظم بر توجّه جدّی به چالشی که این مسئله برای رهبران ادیان جهان مطرح می‌سازد تأکید نموده‌اند.
اساساً قسمت عمده‌ای از تلاش‌های جامعۀ بهائی متوجّه علّت اصلی تعصّب دینی یعنی جهل و نادانی می‌باشد.  بیت العدل اعظم فرموده‌اند که "تداوم بخشیدن به جهل و نادانی از غم‌انگیز‌ترین انواع جور و ستم است و موجب استحکام و ابقای تعصّبات گوناگون می‌گردد، تعصّباتی که مانعی در راه تأسیس وحدت عالم انسانی است….  دسترسی به دانش حقّ هر یک از افراد بشر است و مشارکت در ایجاد، به کارگیری و انتشار دانش مسئولیّتی است که هر فردی بر حسب استعداد و توانایی خود باید به جهت شرکت در مشروع عظیم بنای یک مدنیّت جهانی بر عهده گیرد."  این گرایش به ویژه در تمرکز جامعۀ بهائی بر امر تعلیم و تربیت که از آغاز این دیانت از مسائل اصلی بوده، در تلاش این جامعه برای پرورش آگاهی و قابلیّت فزایندۀ افراد جهت تشخیص تعصّب و مقابله با آن، در استفاده‌اش از فرایندهای مشورتی در همۀ امور، و در تعهّدش نسبت به نظام‌های دوگانۀ علم و دین که لازمهء پیشبرد تمدّن می‌باشد متجلّی بوده و هست.  به علاوه توسعه و پرورش حیات عقلانی و تحرّی مستقلّ حقیقت که در آثار بهائی بسیار ارزشمند شمرده شده به افراد توانایی می‌دهد تا حقیقت را از کذب تشخیص دهند، که تشخیصی است بسیار ضروری اگر قرار باشد تعصّبات، عقاید خرافی، و سنن فرسوده مانع اتّحاد ریشه‌کن گردد.  حضرت عبدالبهاء در این خصوص اطمینان می‌دهند که "چون تحرّی حقیقت گردد عالم انسانی از ظلمات تقاليد رهایی يابد."
با تقدیـم تحیّات
دارالانشاء بیت العدل اعظم